कृषि-मौसम सल्लाह बुलेटिन (वर्ष-९, अंक २६)

मौसमी सारांश:

गत साता सबैभन्दा बढी गण्डकी प्रदेशको कास्की जिल्लामा रहेको पोखरा एयरपोर्ट केन्द्रमा १९७.९ मि.मि. वर्षा मापन भएको छ। तराईका सबै स्थानमा ३0 डि.से. भन्दा बढी अधिकतम तापक्रम मापन गरिएको छ भने लुम्बिनी प्रदेशको बाँके जिल्लामा रहेको नेपालगन्ज क्षेत्रीय कार्यालय केन्द्रमा सबैभन्दा बढी ३५.० डि.से. अधिकतम तापक्रम मापन गरिएको छ। मधेश प्रदेशका धेरै स्थानहरुमा तथा कोशी, गण्डकी र लुम्बिनी प्रदेशका तराईका केही स्थानहरुमा २५.० डि.से. भन्दा बढी न्यूनतम तापक्रम मापन गरिएको छ।गण्डकी प्रदेशको मनाङ जिल्लामा रहेको हुम्दे केन्द्रमा सबैभन्दा कम ४.० डि.से. न्यूनतम तापक्रम मापन भएको छ।
साताको सुरूमा नेपालको पुर्वी भू-भागमा मनसुनी वायुको आंशिक प्रभाव रहने र साताको मध्य देखि कम हुदै जाने तथा साताको मध्य र अन्त्यमा नेपालको पश्चिमी भू-भागमा पश्चिमी वायुको आंशिक प्रभाव रहने देखिन्छ। साथै यो हप्ता नेपालको पुर्वी भू-भागबाट मनसुन बहिर्गमनको संभावना समेत देखिन्छ।
साताको सुरुमा कोशी प्रदेश, बागमती प्रदेश र गण्डकी प्रदेशको पहाडी भू-भागमा आंशिक देखि सामान्य बदली रही थोरै स्थानहरू साथै बाँकी भू-भागको एक-दुई स्थानमा हल्का देखि मध्यम बर्षाको संभावना रहेको छ। साताको मध्य र अन्त्यमा सुदूरपश्चिम, कर्णाली, लुम्बिनी र गण्डकी प्रदेशमा आंशिक देखि सामान्य बदली रही थोरै स्थानहरू साथै बाँकी प्रदेशको पहाडी भू-भागको एक-दुई स्थानमा हल्का देखि मध्यम बर्षाको संभावना छ।
साताको मध्यमा सुदूरपश्चिम र लुम्बिनी प्रदेशको एक-दुई स्थानमा हावाहुरीको पनि संभावना छ।
न्यूनतम तथा अधिकतम तापक्रम हल्का घट्ने संभावना छ।

कृषि सारांश

धानको कालोपोके रोग र उड्बट्टा रोग अथवा सिन्के धुप रोगको व्यवस्थापनको लागि खेतमा रहेका रोगी बोटका बालाहरु नष्ट गर्नुहोस्। साथै त्यस्तो बोटबाट बीउ नछान्नुहोस्।
धानको बीउ छनोटको लागि बोट नढलेका, एकनासले पाकेका, रोग-कीरा नलागेका पुष्ट बाला संकलन गरेर चुटानी गरि राम्रोसँग घाममा सुकाएर भण्डारण गर्नुहोस्।
तराई तथा भित्री मधेशको लागि हिउँदे मकैका सिफारिस जातहरु-मनकामना-१, अरुण -३, अरुण -४, अरुण -६, खुमल हाइब्रिड-२, रामपुर हाइब्रिड -२, रामपुर हाइब्रिड -४, रामपुर हाइब्रिड -६, रामपुर हाइब्रिड -८, रामपुर हाइब्रिड -१० र पोसिलो मकै-२ मध्ये उपलब्ध जातहरु रोप्नुहोस्।
उच्चपहाडको लागि सिफारिस गरिएका गहुँका जातहरु-पासाङ्ल्हामु, डब्लु.के.१२०४, डाँफे, स्वर्गद्वारी, मुनाल, च्याखुरा, हिमगंगा र भेरीगंगा मध्ये उपलब्ध जातको गणुस्तरिय बीउ ६.० के.जी. प्रति रोपनीको दरले बीउको व्यवस्था गर्नुहोस्।
मध्यर उच्च पहाडको लागि सिफारिस गरिएका तोरीको जात; लुम्ले-१, मध्य पहाडको लागि प्रगति र सुर्खेत स्थानीय तोरी-३, बेंसीको लागि उन्नति र प्रिती मध्ये उपलब्ध जात ०.५ के. जी. प्रति रोपनी बीउका दरले वेभिष्टिन ३ ग्राम प्रति के.जी. बीउका दरले उपचार गरेरछर्नुहोस्।
स्याउ टिपिसकेपछि पनि बोटमा कत्लेकीराको प्रकोप रहिरहने हुँदा यसको व्यवस्थापनको लागि खनिज तेल (सर्वो १० देखी १५एम.एल. प्रति लिटर पानीमा मिसाई कीरा लागेको स्थानमा भिज्ने गरि सात-सात दिनको अन्तरालमा तीन पटक छर्कनुहोस्।
मध्य पहाडी जिल्लाहरुमा २०-२५ दिन पुगेको खुमल चौडापात, खुमल रातोपात, मार्फा चौडापात जस्ता रायोका जातहरुको बेर्ना मुख्य प्लटमा सार्नुहोस्।
विभिन्न ठाँउहरुबाट खरिद बिक्रि हुने खसी, बोका, भेडा, च्याङ्ग्राबाट पिपिआर/खोरेत रोग भित्रिने संभावना बढी हुन्छ। त्यसकारण आफ्ना खोर-गोठका पशुहरुलाई खरीद गरिएका नयाँ पशुवस्तुहरुसंग नमिसाईटाढै राख्नुहोस्। खोप लगाउने उमेर पुगेका र खोप लगाउने समय भएका खसी, बोका, बाख्रा र भेडा च्याङ्ग्राहरुमा पिपिआर र खोरेत विरुद्दको खोप लगाउनुहोस्।
बंगुरमा खोरेत र स्वाइन फिभर विरूद्ध खोप लगाउनुहोस्। साथै ३-१४ दिनका बंगुरका पाठापाठीहरुलाई रक्तअल्पताबाट बचाउन आईरन इन्जेक्सन लगाउनुहोस्।
कृषि र पशु सम्वन्धी जिज्ञासाको लागी पैसा नलाग्ने नार्कको फोन नम्बर-११३५ मा हरेक सोमबार दिँउसो २ देखि ४ बजेसम्म फोन गर्नुहोस्।